Tuesday, October 20, 2009

मोदात् रोदनं वरम्!

[आमुखम्: केचन पूर्णानन्देन देवं पूजयन्ति, केचन स्वदुःखं निवेदयितुं देवं पूजयन्ति, केचन यत्किमपि वाञ्छितफललाभाय देवं पूजयन्ति। अन्ये केचन ईश्वरसाक्षात्काराय च देवोपासनां कुर्वन्ति।]


सामोदं पूजयेयं, तु विषयकुलं प्रार्थये नित्यमेवं
कृत्वाहं संप्रतिज्ञामजित! मम विभो! जीवितं यापयामि।
दृष्ट्वा मां मोदयुक्तामपि वदति जनः किं भूयाश्च दीना
देवो दीनानुकम्पी, भव तु गतिविहीना हि दीना त्वमद्य

अन्वयः
मम विभो अजित! विषयकुलं न प्रार्थये, नित्यं सामोदं पूजयेयम् इति संप्रतिज्ञां कृत्वा अहं जीवितं यपयामि। किन्तु जनः मोदयुक्तां मां दृष्ट्वा (रे, रे!) किमर्थं त्वं दीना न भूयाः? देवः दीनानुकम्पी भवति, त्वम् अपि गतिविहीना दीनदीना भव इति वदति! (धिङ् माम्)।


സാമോദം പൂജയേയം, ന തു വിഷയകുലം പ്രാര്‍ത്ഥയേ നിത്യമേവം
കൃത്വാഹം സം‌പ്രതിജ്ഞാമജിത! മമ വിഭോ! ജീവിതം യാപയാമി
ദൃഷ്ട്വാ മാം മോദയുക്താമപി വദതി ജനഃ കിം ന ഭൂയാശ്ച ദീനാ
ദേവോ ദീനാനുകമ്പീ, ഭവ തു ഗതിവിഹീനാ ഹി ദീനാ ത്വമദ്യ


കരയുന്നവര്‍ക്കു മാത്രം പാലുകൊടുക്കുന്നവനോ ഈശ്വരന്‍? കരഞ്ഞാലേ പ്രാര്‍ത്ഥന പൂര്‍ത്തിയാവൂ എന്നോ? എനിയ്ക്കു മനസ്സിലാവുന്നില്ല.